Cele zajęć/przedmiotu: Przedmiotem kursu ‘Człowiek i cywilizacja’ jest przedstawienie istotnych problemów współczesności w kontekście refleksji nad odpowiedzialnością (jednostki, społeczności narodowych i ponadnarodowych) oraz możliwości działania (współdziałania) w ich rozwiązywaniu. Celem jest zwrócenie uwagi na wzajemne powiązania różnych kwestii, ich skomplikowania oraz wieloaspektowości. Jednocześnie uczulenie na konsekwencje wydawania zbyt pochopnych sądów oraz wyrabianie nawyku krytycznego myślenia:
- Wychodzę od ujęcia procesów modernizacji (weberowskie odczarowanie świata i utrata sensu oraz zamknięcie w „żelaznej klatce” biurokratyzacji oraz durkheimowskia anomia – jednostka w anonimowym świecie);
- dalej przedstawiam próby ratowania sensu przez poszukiwanie rozwiązania w systemach totalnych 20 wieku oraz krytyka owych złudzeń, czyli o odpowiedzialności intelektualistów za dzieje świata (heideggerowski romans z nazimem, Jean-Paul Sartre’a egzystencjalne ukoszenie heglowskie w kawiarni aux Deux Magots, Jaspers i problem winy, Raymonda Arona les spectateur engage oraz Hannah Arendt powrót do starożytnych
- F. Fukuyama i koniec historii, czyli kapitalizm i liberalna demokracja dają zbawienie na ziemi (TINA, kosmopolityzm, globalizacja oraz „pas rdzy” (R. Sennett, J. Hage)
- Globalny rozwój ekonomiczny a humanistyka: czy wszystko przekłada się na zysk (M. Nussbaum, M. Sandel);
- czy istnieje społeczeństwo sprawiedliwe oraz państwo efektywne – w poszukiwaniu dobra wspólnego (liberałowie, libertarianie, republikanie oraz komunitarianie);
- Niezamierzone konsekwencje działań intencjonalnych, czyli cena postępu naukowo-technicznego oraz globalnizacji: społeczeństwo ryzyka (U. Beck), płynna nowoczesność (Z. Bauman), społeczeństwo strachu (F. Furedi), pękające społeczeństwa oraz porzucone peryferie (Ch. Guilluy);
- W poszukiwaniu lokalnego zakorzenienia D. Goodhard (nowhere/somewhere), R. Scurton (ofikofilia/oikofobia), a wymagania globalnych problemów światowych (ekologia);
- Świeckie państwo i powrót sacrum, czyli religia w wielokulturowym świecie (Ph. Jenkins, Ch. Taylor, P. Berger, C. Laborde oraz R. Brague);
- Republika uczonych (R. K. Merton), demokracja ekspertów (merytokracja) (S. Turner), prawdy istotne dla interesariuszy (Ph. Kitscher) oraz uwarunkowania aksjologiczne ekspertów (M. R. Brown) – pytanie o miejsce nauki i technologii we współczesnej demokracji;
- Społeczeństwa oparte na wiedzy (N. Stehr), a problem inflacji nadmiaru informacji, post-truth codnition (S. Fuller) oraz big data problem: wolność jednostkowa, a informatyczne społeczeństwo roju?
- Inżynieria genetyczna, postęp technologiczny, a współczesny post-humanizm (transhumanizm), problemy etyczne, prawne (S. Fuller i V. Lipińska, B. Chyrowicz, E. Domańska).
